تحلیل روش‌شناختی نقدهای علامه جوادی آملی در خصوص آیه مباهله بر تفسیر المنار

یکی از برجسته‌ترین تفاسیر شیعه، تفسیر «تسنیم» نوشته علامه جوادی ‌آملی و از تفاسیر مهم و طراز اوّل قرآن در بین تفاسیر اهل سنت، تفسیر «المنار» تألیف رشیدرضا می‌باشد. این دو تفسیر از دو خاستگاه فکری و اعتقادی متفاوت برآمده‌اند اما نسبتاً از شیوه‌ها و اسلوب‌های مشترکی برخوردارند، به همین دلیل تفسیر المنار حضور قابل توجهی در تفسیر تسنیم دارد و در جای‌جای تسنیم شاهد مواجهه‌های مختلف علامه جوادی با آرای رشیدرضا هستیم. نظر خاصّ المنار در خصوص شأن نزول و بیان مصادیق در خصوص جریان مباهله‌ از مطالبی است که به طور مبسوط در تفسیر تسنیم به نقد کشیده شده است. نگارندگان پژوهش بر آننند که با روش تحلیلی مواجهه دو مفسّر در مورد این آیه را مورد مداقه روش‌شناختی قرار داده تا میزان سقیم یا غیر سقیم بودن آراء دو مفسر از این منظر مورد تحلیل قرار گیرد. یافته‌های این پژوهش حکایت از آن دارد که المنار در موضوع مباهله جانب‌دارانه و با پیش‌فرض عمل کرده تا جایی که از مفسران، محدثان و مورخان اهل سنت بلکه از صاحبان صحاح نیز به نحو قابل توجهی فاصله گرفته و گویی آراء ابن‌تیمیه را بر تمام گروه‌های قبلی ترجیح داده است، لذا آیت الله جوادی از اساس کلام رشیدرضا را مردود دانسته و علاوه بر ابطال اندیشه و روش وی، گرایش‌ها و تعصّبات ناصوابش را یادآور شده است.